Dünyada ilk yapay zekâ yasası olacak düzenleme tamamen uygulanmaya başlanacağı Eylül 2026 tarihine kadar kademeli olarak yürürlüğe girecek. Yasayla birlikte yapay zekâ teknolojilerinin etik ve güvenli kullanımının sağlanması hedefleniyor.
Ayrıca, Avrupa Komisyonu tarafından yasanın uygulanmasından sorumlu AB Yapay Zekâ Ofisi kuruldu. İstanbul Barosu Kişisel Verilerin Korunması Komisyonu Genel Sekreteri Av. Damlanur İpek AB Yapay Zekâ Yasası’nı Cumhuriyet’e değerlendirdi.
İpek, yasanın AB sınırlarında servis sunan tüm modellere uygulanacağını, dolayısıyla düzenlemenin Türkiye’de dahil olmak üzere küresel bir etkisi olacağını beklediğini söyledi.
DÖRT TEMEL RİSK SINIFLANDIRMASI OLACAK
Yasanın düşük, sınırlı, yüksek ve kabul edilemez olmak üzere dört temel risk sınıflandırmasını dikkate alarak uygulanacağına dikkat çeken İpek konu hakkında “Sosyal puanlama yapılması, kamuya açık alanlarda gerçek zamanlı uzaktan biyometrik kimlik tespiti kabul edilemez riskler arasında yer almaktadır. Yapay Zekâ Yasası, bu eylemleri AB’nin değerlerine ve temel haklara aykırı olması gerekçesiyle yasaklamaktadır. Davalarda delilleri inceleyen yapay zekâ sistemleri, cerrahi robotlar yüksek riskli olarak belirlenmiş olup, bu yapay zekâ sistemlerinin kullanılması ek gereklilikler ile mümkün kılınmıştır. Sohbet robotu kullanımında ise karşı tarafa yapay zekâ ile etkileşime girdiği konusunda bir bilgilendirme yapılması şart koşulmuştur” dedi.
CEZALAR CİRO YÜZDESİNE GÖRE UYGULANABİLECEK
AB Yapay Zekâ yasası kapsamında uygulanabilecek olan cezalara da değinen İpek cezaların çok yüksek boyutlara ulaşabileceğini söylerken duruma ilişkin “Yapay Zekâ Yasası’nda düzenlenen idari para cezaları oldukça yüksek. İhlalin boyutuna bağlı olarak 10 ile 40 milyon Euro arasında ya da yıllık global cironun yüzde 2’si ile yüzde 7’si arasında idari para cezası öngörülmektedir. Belirtilen meblağlardan yüksek olan uygulanacaktır. Yaptırımların bu kadar yüksek olması nedeniyle, yapay zekâ sistemlerinin üretiminden başlayarak yasaya tam uyumun gözetilmesi büyük öneme sahip olacak” ifadelerini kaydetti.
‘KURULUŞLAR UYUM SAĞLAMALI’
Yasanın yapısı gereği küresel etkisi olacağını hatırlatan ve ilgili kuruluşların uyum sağlaması önerisinde bulunan İpek sözlerini şu ifadelerle noktaladı:
“AB sınırları içerisinde yerleşik olup olmadığına bakılmaksızın yapay zekâ sistemlerinin paydaşı olan tüm aktörlerin yasaya tam uyum sağlaması çok önemli. Yasada öngörülen idari para cezalarının yanı sıra, şirketler için ortaya çıkan itibar riskleri de göz önünde tutulduğunda gerek kamuda gerekse de özel sektörde faaliyet gösteren tüm kuruluşların yasaya tam uyum için bir an önce çalışmaya başlaması gerekiyor.”
